Katarakt

Katarakt Nedir?

Katarakt, gözdeki lensin saydamlığını yitirmesi ile ortaya çıkan görme sorunudur. Çift görme, görme derinliğini yitirme ve bazı göz rahatsızlıkları şeklinde kendini gösterir. Katarakt, genel olarak birkaç şekilde ortaya çıkabilmektedir. 

Konjenital katarakt, senil katarakt, travmatik katarakt ve sekonder katarakt olmak üzere sınıflandırılır. Bu sınıflandırma yaşa göre de yapılmaktadır. 

Konjenital (Doğumsal) Katarakt

Katarakt, genel olarak ileri yaşlarda görülen bir göz rahatsızlığı olarak bilinse de bazı durumlarda çok daha erken yaşlarda da ortaya çıkmaktadır. Doğumun hemen sonrasında dahi kataraktlı olarak dünyaya gelen bebekler görülmektedir.  

Doğumsal Katarakt Nedenleri Nelerdir?

Yeni doğan bebeklerde katarakt görülme oranı, ileri yaşlarda görülen katarakt vakaları kadar fazla değildir. Doğumsal kataraktın bebeklerde görülme nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Ebeveynlerin akrabalık durumlarının olması,
• Doğum öncesi bebeğin (embriyonun) çeşitli nedenler ile radyasyona maruz kalması,
• Annenin, hamilelik döneminde kullandığı çeşitli ilaçlar,
• Annenin gebelik döneminde sigara kullanması,
• Ağrı geçirilen enfeksiyon rahatsızlıkları.

Doğumsal Katarakt Nasıl Tedavi Edilir?

Doğumsal katarakt, erken tanı sayesinde kolay tedavi edilebilmektedir. En etkili doğumsal katarakt yöntemlerinden bir tanesi, cerrahi müdahaledir. Diğer bir yöntem ise 2 yaşından itibaren uygulanabilen göz içerisine mercek yerleştirme operasyonudur. Eğer doğumsal katarakt göz tembelliğinden kaynaklanıyor ise kapama yöntemleri de oldukça etkili olmaktadır. 

Doğumsal kataraktta yapılan cerrahi operasyonlarda kullanılan lazer yöntemi, kısa sürede iyileşme sağlayabilmektedir.

Sekonder Katarakt

Sekonder katarakt, kronik rahatsızlık olan şeker hastalarında görülebilir. Ayrıca kortizon kullanılması gereken hastalıklarda da sekonder katarakt görülebilir. Bunun nedeni ise kortizonun uzun süre kullanılmasından kaynaklıdır. 

Senkoder Katarakt Nedenleri

• Rahatsızlıklar sonucu yan etki olarak göze hasar vermeden dolayı,
• Kullanılan bazı ilaçların çoklu soruna yol açmasından kaynaklı göze etki etmesi.

Yaşa Bağlı Katarakt 

Yaşın ilerlemesi sonucu gözde meydana gelen derinlik kaybı, çift görme vb. sorunlar neticesinde katarakt ortaya çıkabilmektedir. Genel olarak en çok görülen katarakt çeşitlerinden biri olduğu söylenebilir. 

Yaşa Bağlı Katarakt Nedenleri

• Gözün dışında bulunan 6 adet kas vardır. Yaşın ilerlemesi ile beraber bu kasların bazıları fonksiyonlarını yerine getiremez. Kaslar hareket etmez ve katarakt meydana gelir. 

Travmatik Katarakt

Beklenmedik bir şekilde, aniden göze alınan darbe sonucu ortaya çıkan katarakt çeşididir. Dışarıdan müdahale sonucu gözde bu tür sorunların yaşanması nadir de olsa mümkündür. 

Travmatik Katarakt Nedenleri

• Dış etkenlerden kaynaklı göze alınan darbeler,
• Göze etki eden düşme, darp vb. nedenler.

Kataraktın Belirtileri

Katarakt rahatsızlığının belirtilerinden bazılarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Bir anda değil yavaş yavaş görme sorunu yaşanması,
• Görmede derinlik hissinin algılanamaması,
• Televizyon izlerken, bilgisayarla ilgilenirken, kitap okurken vb. görmede zorlanma,
• Yeni doğan bebeklerde göz kayması denilen durumun yaşanması,
• Doğumdan hemen sonra bebekte göz renklerinin ayrı ayrı olması (Yeni doğan katarakt diğer ismi ile doğumsal katarakttır.), 
• Gece görüşünde sorunlar yaşanması,
• Gözlük kullanılmasına karşın derecenin yetersiz gelmesi ve daha sık gözlük numarası değişimi,
• Güneş ışığı vb. ışığa karşı aşırı duyarlık, hassasiyet,
• Göz yorgunluğu ve sıkça görülen baş ağrısı,
• Yakını görme konusunda daha az sorun yaşama ve gözlüksüz yakını iyi görme,
• Ana renkleri ve ara renkleri algılamada zorlanma, canlı renkleri soluk görme, sarımtırak görme,
• Görmede kontrast kaybı olması.

Katarakt Çeşitleri 

• Arka Polar Katarakt: Bu katarakt türünde katarakt olan bölge arka kapsül denilen alana yapışık şekildedir. Ameliyat ile sorun giderilebilir.
• Katarakt Nigra: Daha çok kataraktın değişimi ile ilgilidir. Kataraktın katılaşması, renk değiştirerek kahverengi ya da siyah hal alması durumudur. 
• Hipermür Katarakt: Göz içerisinde katarakt olduğunun kesinleşmesi durumudur.
• Senil Nükleer Katarakt: Bu katarakt çeşidi daha çok yaşa bağlı görülür. Gözdeki lensin saydamlığını kaybetmesi şeklinde kendini gösterir. 
• Morganyen Katarakt: Kişide katarakt bulunmasına karşın tedavinin çok geç yapılması ile ilgilidir. Konteks sıvılaşarak nükleus yer değiştirir. 
• Konjenital Katarakt: Doğumsal katarakt olarak da bilinir. Yeni doğan bebeklerde görülen bir katarakt çeşididir. 
• Kortigonükleer Katarakt: Hastada hem lens nükleusu hem de korteksin keşfedilmesi durumudur.

Katarakt Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Ameliyatın durumuna göre lokal ya da genel anestezi yapılır. Lokal anestezi için göz içi ve çevresi uyuşturulur. Bu tür ameliyatlarda hastanın hareket etmemesi, hapşırma, öksürme gibi ani hareket gerektiren durumlarla karşı karşıya kalmaması, konuşmaması gerekir. 

Göz çevresinde 2 ya da 3 mm. kadar kesi atılır. Özel teknikler ile göz içerisinde bulunan bulanık göz merceği alınır. Ardından yüksek teknolojiye sahip yapay merceklerden (yapay monofokal, yapay multifokal) biri göz içerisine yerleştirilir. Böylece katarakt sorunu operasyonda kullanılan mercek ile kalkar. Uzağı görememe ya da yakını görememe sorununu da ortadan kaldırıyor. Ameliyat, ortalama yarım saat kadar sürmektedir. Sonrasında ise üç ile dört hafta kadar göz damlası kullanılması önerilebilir. Ameliyattan sonra hastanede kalmaya gerek duyulmaz ancak istisnalar olabilmektedir.