Bu içerik Op. Dr. Harun Mutlu tarafından oluşturulmuş ve onaylanmıştır.
Diz protezi, diz eklem kıkırdağının zamanla aşınarak hasar görmesi sonucu oluşan kireçlenmelerde, iltihaplı eklem romatizmalarında, hasarlı kıkırdak dokunun temizlenerek hareket kabiliyeti kazanmasını sağlayan bir implanttır.
Diz protezi aşınmış eklem kıkırdağının yerini alarak hastaların yaşadıkları ağrı, hareket kısıtlanması, günlük aktivitelerde zorlanma gibi durumların ortadan kalkmasına yardımcı olmaktadır. Bu protez sayesinde hem daha rahat hareket edebilmeleri hem de hissedilen ağrıların azalması hedeflenmektedir.
Diz protezi ameliyatı genellikle diz eklemi aşındığında veya hasar gördüğünde gereklidir. Diz protezinin gerektiği durumlar arasında en yaygın olanı osteoartrittir.
Diz ekleminin hasar gördüğü bu durum şiddetli ağrı ve hareket kısıtlayıcı özelliklere sahiptir. Osteoartrit sonucu dizlerde kireçlenme olan hastalar yapılan tetkikler sonucu diz protezi ameliyatı önerilmektedir.
Diz protezi ameliyatı, gerekli tahlil ve tetkikler ardından medikal tedavinin yetersiz kaldığı hastalarda son çare olarak kullanılmaktadır.
Diz protezi ameliyatlarında iki tür vardır.
Total diz protezi ameliyatı genel anestezi veya spinal (Belden aşağı uyuşturma) altında yapılmaktadır. Total diz protezi ameliyatı süresi ortalama 1-2 saat'dir. İşleme dizin ön kısmından yapılan bir kesiyle başlanmaktadır. Dizdeki hasar görmüş (Kireçlenmiş.) kıkırdaklar temizlenir. Ardından temizlenen bölgeler için uygun ebat ve boyuta sahip protezler kemik çimentosu yardımıyla yerleştirilir.
Kısmi diz protezi ameliyatları da bir diğer diz protezi ameliyatı çeşididir. Dizin ön kısmından yapılan küçük bir kesi sonrası eklem kapsülü açılır ve hasarlı olan dizin iç kısmındaki kıkırdaklar temizlenmektedir. Bu operasyon esnasında hastanın dizinin ön ve dış kısmındaki tüm anatomik yapılar korunmaktadır. Hasarlı kemiklerin yerine uyluk ve kaval kemiğine tutunan küçük boyutlara sahip implantlar yerleştirilip iki implant arasına özel bir polietilen ara madde yerleştirilir. Daha sonra kapsül, cilt altı ve cilt dikilerek ameliyat sonlandırılır.
Diz protezleri ameliyatlarının esas amacı artık işlevini yeterince yerine getiremeyen diz ekleminin yerini almasıdır. Bu sayede hastalar günlük aktivitelerinde zorlanmayacaklardır.
Her cerrahi operasyon sonrasında enfeksiyon riski mevcuttur. Fakat diz protezi ameliyatı öncesinde yapılacak tahlillerde CRP değeri ve lökosit değeri yüksek ise idrar yollarında herhangi bir enfeksiyon şüphesi var ise ağız içinde diş enfeksiyonu şüphesi var ise öncelikle bunların tedavi olması şarttır.
Ameliyata başlamadan ve ameliyat sonrasında da koruyucu antibiyotikler ile bu risk minimuma indirilmektedir. Ameliyat sonrası dönemde de gene diz protezi ameliyatı olan hastalar vücudunda herhangi bir enfeksiyon gelişmeden ilgili branşa gidip muayene olmalılar ki enfeksiyon kana karışıp proteze yerleşmesin.
Diz protezi ameliyatı sonrası ödem olabilmektedir. Bunun sebebi yapılan cerrahi işlemdir. Bu ödemi azaltmanın ve geçmesini hızlandırmak biraz tecrübe işidir. İşinin ehli bir hekim tarafından ameliyat süresi 1 saati geçmeyecek şekilde yapılan operasyonlarda ödem çok az oluşmakta, ameliyat sonrası yapılacak bakımda ödemin hızlıca geçmesini sağlayacaktır.
Diz protezini aynı dişe konulan implant gibi düşünmek gerekir. Vücuda alerjik bir yapısı yoktur.
Ameliyat süresi 45 dakika ile 1 saat arasıdır. Ameliyathaneye giriş-çıkış ise ortalama 2 - 2,5 saat sürer.
Diz protezi uyluk kemiği ve kaval kemiğinin birleştiği diz eklemine konan bir implanttır. İmplantın kendisinin kırılması söz konusu olamaz. Fakat ileri yaşlı olan ve ileri kemik erimesi olan hastalarda düşmeye bağlı implant çevresi kırıkları olabilmektedir. Tedavisi mümkündür.
Diz protezi ameliyatı olmuş birisinde eğer ağrı var ise bunun birçok sebebi olabilir, ayrıntılı fizik ve radyolojik muayene çok önemlidir. Diz protezi ameliyatı çok teknik ve ustalık isteyen bir operasyondur.
Erken dönemde yani ilk 6 ayda geçmeyen ağrıların sebebi diz içine konulan protezin nasıl konduğu, doğru açılarda konulup konulmadığı, protezin büyüklüğü ve yumuşak doku dengesinin iyi ayarlanıp ayarlanmadığına bağlıdır.
Hastalarımızın büyük bir kısmını ameliyat günü ayağa kaldırıyoruz ve ertesi gün yürütmeye başlıyoruz. Ameliyat sonrası 3. gün merdiven inip çıkar vaziyette hastaneden taburcu ediyoruz. Eve taburcu olan hastalarımızda evde ameliyat sonrası nekahet dönemi geçene kadar ortalama 15 gün ağır işler yapmasını istemiyoruz ama kimseye muhtaç olmadan kendi işlerini yapabilirler.
Ortalama 4 hafta sonra hastalarımız araç kullanabilir ve normal hayata dönebilirler.
Diz protezi ameliyatında belli bir yaş sınırlaması kesinlikle yoktur. 45 yaşından sonra kireçlenme dizlerde başlamak ile birlikte yaştan ziyade hastalığın evresi ve hastanın şikayetleri ameliyata karar vermede en önemli etkendir.
Ortalama 25-30 yıl dayanır. Kilo durumu ve dizini kullanma durumuna bağlı olarak bu süre değişebilmektedir.
Kısmi dediğimiz yarım diz protezleri ve tam dediğimiz total diz protezleri mevcut olup hastanın yaşı-kilosu, ayrıntılı radyolojik muayenesinde hasar gören kıkırdak miktarına göre hastaya özel tercih yapılır.
Diz protezi ameliyatı için 2 önemli gerekçe vardır:
1- Hastanın ağrısız yürüme mesafesinin 300 metrenin altına düşmesi,
2- Gece diz ağrılarının giderek artmasıdır.
Diz protezinin metalik kısmı kobalt-krom dediğimiz alaşımdan oluşur, aradaki plastik kısım isim E vitamini emdirilmiş özel bir polietilen maddedir.
Yayınlanma Tarihi: 13 Aralık 2020
Güncellenme Tarihi: 28 Ocak 2021