Bu içerik Dt. Nuray Güner Bilgili tarafından bilimsel makaleler referans alınarak oluşturulmuş ve onaylanmıştır.
Diş kaplamaları, çeşitli sebeplerle diş sert dokusunun kısmen veya tamamen kaybı sonucu uygulanan belli başlı bazı yapı ve maddelerle dişin kaplanması işlemidir. Hastalar çeşitli sebeplerle diş kaplaması yaptırma talebinde bulunurlar.
Bazı hastalarda zamanla meydana gelen sigara, çay veya kahve yüzünden oluşan diş sararmaları, diş yüzeyinde aşınmalar gibi durumlar dişin işlevini koruyacak şekilde diş kaplamaları yardımıyla düzeltilir.
Estetik amaç dışındaki işlemlerde de çeşitli sebeplerle kırılmış, kaybedilmiş dişlerde, implantla düzeltilemeyen eksik veya çekilmiş dişlerde, kırılmış dolgular ve çürümüş dişler gibi durumlarda diş kaplaması yapılmaktadır.
Dişlerde oluşmuş aşınma ve kırıklar yüzünden zarar görmüş dişlerin işlevini ve görünüşünü tedavi etmek için de diş kaplamalarından yararlanılır. Diş eksikliği durumunda kullanılan diş kaplamaları, eksikliğin bulunduğu konumda implant işlemi gerçekleştirilemiyorsa kullanılmaktadır.
Bu kaplama için öncelikle eksikliğin sağ ve solundaki dişler belli ölçülerde inceltilir ve köprü tedavisi yapılır. Diş kaplamalarında hastanın ağız sağlığına uygun olan tedavi biçimi seçilmektedir.
Hastaların diş yapısı, metal alerjisi olup olmadığı, dişine hangi maddenin daha iyi uyum sağlayabileceği incelenerek üründe karar kılınmaktadır. Yapılan kaplamalar dişin uç tabanından diş etiyle birleşim çizgisine kadar kaplamaktadır.
Bu kaplamaların yapılacağı maddeler şu kriterlere göre belirlenmektedir:
Günümüzde yaklaşık yaygın olarak 5 tür diş kaplaması kullanılmaktadır. Bu kaplamaların yapılacağı maddeler şu kriterlere göre belirlenmektedir:
Tam porselen, dişin orijinal rengine ve görüntüsüne en yakın olan seçeneklerden biridir. Metale alerjisi bulunan hastalar tarafından özellikle tercih edilmektedir. Tam porselen diş kaplamaları, genellikle estetik görünümü düzeltme amacıyla tercih edilmekle beraber yeni nesil güçlendirilmiş cam seramikler diye de adlandırılan 600 megapaskallık güce karşı dayanım gösterebilmektedir.
Bilgisayar destekli CAD-CAM teknolojisi sayesinde artık porselen diş kaplama yaptırmak için defalarca diş hekimine gidip gelerek çok zaman kaybetmekten kurtulabilirsiniz
CAD-CAM sistemi sayesinde, diş kaplama ölçünüz artık ağzınızın içine yerleştirilen ölçü hamurları ile değil, dijital ağız içi kamera ile ağız içinde kamerayı dolaştırmak suretiyle tarama yöntemiyle ölçü alınmaktadır.
İşlem sonrasında, tasarım bilgisayarında yapılacak olan porselen diş kaplamasının çizimi gerçekleştirilir ve CAD-CAM sistemi içine takılan porselen blok içerisinden kazıtılarak, yaklaşık 10-15 dakika gibi kısa bir sürede, porselen diş kaplama hazır hale gelir.
Klasik ölçü sisteminde çoğu zaman 3-4 seans süren porselen diş kaplamaları bu sistem sayesinde sadece tek bir seansta bitirilmektedir. (1)
Zirkonyum diş kaplamaları metal destekli porselen kaplamalara kıyasla içerisinde metal bulunmadığı için çok daha estetik kaplamalardır.Zirkonyum kaplamalar hem estetik açıdan diş görünümünü düzeltmekte hem de diş eksikliği olan durumların çözümünde estetik açıdan oldukça yeterlidir.
Zirkonyum pek çok çeşitli kaplama türleriyle birlikte aynı ağız içinde kombine olarak kullanılabilmektedir. Genellikle son zamanlarda oluşan estetik görünüm kaygısı sebebiyle tam porselen ve cam seramik türlerle beraber kombine kullanılması istenebilmektedir.
Zirkonyum kaplamaların üretiminde de bilgisayar destekli CAD-CAM sistemi sayesinde diş kaplama ölçüleriniz ağız içine yerleştirilen ölçü hamuru ile değil dijital kameralarla 3D tarama yöntemi ile alındıktan sonra tasarım bilgisayarında tasarımı yapılır.
Daha sonra CAD-CAM sisteminin kazıyıcı makinasının içine zirkonyum blok yerleştirilir. Daha önce bilgisayarda tasarlanan kaplama dişiniz zirkonyum blok içinden kazıtılarak üretilir. Özel zirkonyum fırınlarında gereken süre ve sıcaklıkta pişirildikten sonra ağıza takılmata hazır hale gelir.
Zirkonyum diş kaplamaları dijital CAD-CAM sistemi sayesinde ölçü işleminin hemen sonrasındaki seansta ,defalarca gidip gelmeye gerek kalmadan hiçbir prova veya ek ölçü işlemlerine ihtiyaç duyulmaksızın en ideal şekliyle yapıştırılmaya hazır hale gelmesi, hem hekim hem de hastaların konforu açısından inanılmaz bir avantajdır. (2)
Metal destekli porselen diş kaplamaları birçok dezavantajı nedeniyle geçmişe göre gittikçe daha az kullanılmaktadır.Alt yapı metal olup üzerine porselen tozu ile estetik katman işlenip fırınlanamak suretiyle üretim yapılır.
Metal destekli diş kaplamaları içinde metal olduğu için ışığı geçirmez ve doğal dişe göre çok opak bir renk görünümü vardır.Doğal dişi taklit etmek çok zor olduğu için hastalar tarafından estetik açıdan beğenilmez.
Metal alt yapı ile kaplanacak olan diş bağlantısının olduğu birleşim hattında yıllar içerisinde olan dişetinde koyu renkleşmelerin olması, ağız içinde koku oluşumu ve çiğneme basınçlarının etkisi ile içindeki yapıştırıcının erimesi sonucu çok büyük çürüklerin oluşarak diş kayıplarına neden olaması gibi dezavantajlar kullanım alanlarını çok fazla daraltmıştır.
Tam seramik kaplamalara ve zirkonyum kaplamalara kıyasla metal destekli porselen kaplamaların çok fazla ekonomik olması kulanım sebeplerindendir.
Gelişen teknoloji,diş hekimliğindeki uygulamalarda diş hekimlerinin hastalarına hem estetik hem de uzun süreli ve sağlıklı uygulamalar yapabileceği çözümler sunmaktadır. Bu sebeplerle geçmişte çok popüler olan metal destekli porselen kaplamalar yavaş yavaş hem daha estetik hemde sağlık açısınadan çok daha ideal olan materyallere yerini bırakmaya başlamıştır. (3)
Dişlerden hiç aşındırma yapmadan veya sadece ön yüzeylerinden minimal (çok yüzeysel) aşındırmalarla, mineyi kaldırmadan, en az seviyede doku kaybına sebep olan porselen diş kaplamalarıdır.
Ön dişlerin form bozukluklarında, dişler arasında mesafenin açık olduğu durumlarda, ön bölgede renklenmelerde, ön bölgede büyük dolgu restorasyonlarının hoşnutsuz görünüm aldığı durumlarda çok tercih edilen bir yöntemdir.
Üstün naturel görünüm ve renk uyumunun en zor vakalarda bile kolaylıkla sağlanabildiği, özellikle ön grup diş kaplamalarında mükemmel estetiğin ve yüksek dayanıklılığın kaçınılmaz olduğu porselen kaplamalardır.
Şeffaf tasarlanmış olan porselen lamineyt diş kaplamaları, metal kullanılmadığıve çok ince olduğu için ve ışık geçirgenliğinin diş minesiyle aynı düzeyde olması nedenleriyle mükemmel bir doğallığa sahiptir. Basınçlara çok dirençli olması özelliğinin yanı sıra estetik bir material olması nedeniyle en çok tercih edilen diş kaplama çeşididir.
Çoğu zaman diş minesinden hiç aşındırma yapmadan uygulanabiliyor olması en çok tercih edilme sebebidir.
Günlük hayatın bir parçası haline gelen sosyal medya paylaşımları (Instagram, vb.) ve selfie (Öz-çekim) trendleri, insanların estetik gülümseme ihtiyaçlarını belirgin derecede ön plana çıkarmıştır. Bunun neticesinde, özellikle estetik amaçlı yapılan porselen lamineyt kaplamalara olan talep belirgin bir şekilde artmıştır. (4) (5)
Dijital diş hekimliğindeki son gelişmeler sayesinde, kişinin estetik beklentisi tam olarak tespit edilebiliyor ve kalıcı olan porselen diş kaplamaları yapılmadan önce; nasıl bir diş yapılacağı, hastanın talepleri doğrultusunda, ağızda uygulamalı olarak gösterilebiliyor.
Böylelikle, hastalar gerçek dişlerin yüzünde nasıl duracağını önceden görerek onay veriliyor ve üretim tamamen bu görsellerin aynısı ortaya çıkacak şekilde yapılıyor. İlk görüşmede, çeşitli açılardan yüz ve gülümseme fotoğrafları dişhekimi tarafından alınıyor.
Özel isteklerin de doğrultusunda gülümseme hattı tespit edilip, dişlerinizde hiç bir ‘aşındırma’ işlemi yapılmadan, diş renginde hamur şeklindeki dolgu malzemeleriyle (Mock up çalışması) dişler üzerine küçük eklemeler yapılarak, kişinin dişlerinde değişmesini istediği detaylar düzeltilerek şekillendirme yapılıyor ve bu haliyle gülümseme fotoğrafları çekiliyor.
Sonuç olarak, daha ilk görüşmede kendinizi iyi hissettiğiniz gülümseme fotoğraflarınızı görebiliyorsunuz ve siz onayladığınız takdirde tedavilere başlanıyor. İlk görüşmede belirlenen diş şeklinizin dijital olarak kameralarla tarama yöntemiyle ölçüsü alınarak kaydediliyor ve tedavi bu ölçüler üzerinden devam ediyor.
Mock up çalışmasının dijital kayıtları yapıldıktan sonra mock up uygulaması dişler üzerinden çıkartılıp dişlerdeki gerekli hazırlıklar yapılır.
CAD-CAM sistemi sayesinde, yapılacak kaplamaların ölçü alma işlemi kamera ile taranarak gerçekleştirilir ve elde edilen üç boyutlu verilerle, yapılacak olan restorasyonun tasarım bilgisayarıyla tasarım işlemi yapılır.
Tasarım yapılırken tamamen ilk koltuğa oturduğunuzda yapılan deneme (mock up) çalışması ile hastanın beğenerek onay verdiği 3D veriler çerçevesinde bir sonuç ortaya çıkar. Her bir porselen kaplama tek tek sırayla üretime alınır.
Uygun olan porselen blok, sistemin kazıyıcı olan parçasının içine yerleştirilir ve tamamen dijital ortamda tasarlanan porselen kaplamalar hiç el değmeden kazıyıcı sistem ile porselen blok içerisinden kazınarak her biri 10-15 dakikada hazır hale gelir. Klasik sistemle çoğu zaman en az 3-4 seans süren ve hasta açısından görece daha zahmetli olan porselen kaplamalar bilgisayar destekli cad-cam sistemi sayesinde sadece tek seansta bitirilebilmektedir. (6)
Kırık olan kısım dişin kök tarafında değil diş eti seviyesinin üst tarafındaysa kaplama yapılabilir.
20 yaş dişleri ihtiyaç olursa tabi ki kaplama yapılabilir. Örneğin yanındaki diş eksikse ve köprü yapılacaksa 20 yaş dişi köprü ayağı olabilir.
Zirkonyum aslında kaplamada kullanılan bir alt yapı materyalidir. Zirkonyum alt yapının da üzerine porsen tozu işlenerek fırınlama yapılarak üretilir. İçerisinde metal olan porselenler artık çok az kullanılmakta içerisinde metal olmayan porselen kaplamalar daha fazla tercih edilmektedir.
İçerisine metal olmayan porselen kaplamalar olarak zirkonyumlar ve güçlendirilmiş cam seramikler estetik çalışmalarda ihtiyaca göre tercih edilmektedir. Zirkonyum kaplamaların ışık geçirgenliği güçlendirilmiş cam seramiklere göre daha azdır. Full porselen kaplamalar da dediğimiz cam seramikler estetik çalışmalarda estetik açıdan en üstün olan malzemelerdir.
Halk arasında diş kaplama diye tabir edilen porselen restorasyonlara diş hekimliğinin protez bölümü konusudur.
Çok nadiren diş kaplama yapıştırma işlemi sonrası kısa bir süre soğuk duyarlılığı olabilir. Bu durum geçicidir.
Diş kaplaması yapıştırma işlemi esnasında ağız içindeki doğal diş etrafındaki tükrük veya kan gibi sıvılardan çok iyi izole edilerek kurutulması gerekir. Yapıştırma işlemi esnasında kurutulduğu zannedilip farkedilmeden ağız içi sıvılar dişin etrafına sızarsa iyi bir yapıştırma işlemi olmaz ve bir süre sonra çıkması söz konusu olabilir. Bazen de kaplamanın tutunacağı diş boyu çok kısa ise porselen diş çıkabilir.
Diş kaplamasının içinde bulunan doğal diş zaman içinde çürürse veya bu bölgedeki dişetinde bir enfeksiyon oluşursa ağrı başlayabilir. Bu tip durumlarda kaplamanın çıkartılarak altındaki diş tedavi edilmelidir.
İçinde metal desteği bulunmayan yeni nesil porselen kaplamalar, anestezi yapıldıktan sonra ağız içinde diş hekiminin kullandığı aeratör dediğimiz aşındırıcı cihazlarla çıkartılır. İçinde metal desteği olan eski tip porselen kaplamalar içinde yay sistemi bulunan özel bir sökücü aygıttan destek alınarak söküm yapılır.
İhtiyaç halinde sürekli dişler her yaşta kaplanabilir.
Porselen diş kaplama yapıştırıldıktan itibaren ömrü çok uzundur. Eğer kişi ağız bakımını çok iyi yapar, kaplamanın bağlı olduğu diş çürümezse ve düzenli olarak diş doktoruna kontrollerini aksatmadan gelirse ömrü çok daha uzun olacaktır.
Diş eksikliği olan durumlarda, boşluk olan diş bölgesine, iki yanındaki dişi de kaplayacak şekilde yapılır. Ayrıca estetik olarak görüntüsünden memnun olunmayan diş bölgesine, estetik bir görünüm sağlamak amacıyla yapılır.
Kliniğimizde kullandığımız bilgisayar destekli Cad/Cam sistemi sayesinde sadece 1 seansta 1 saat gibi kısa bir sürede 1 adet porselen diş kaplama üretilip yapıştırılabilir.
Dişlerin estetik olarak görünümünden memnun olmayan kişilerde veya diş eksikliği olan kişilerde yapılır.
Çürük diş çok iyi bir şekilde temizlendikten sonra tabi ki kaplama olabilir.
Yayınlanma Tarihi: 26 Kasım 2020
Güncellenme Tarihi: 07 Nisan 2021
© 2020 Doktorunlakonus.com Tüm Hakları Saklıdır.
Doktorunlakonus.com içerikleri uzman hekimler ve danışmanlar tarafından oluşturulmaktadır. Site içerisinde yer alan makalelerin tamamını ya da bir kısmını kaynak göstererek dahi kullanmak yasaktır. Web sitemiz DMCA ile korunmakta olup içerik kopyalama durumu tespit edildiğinde ilgili web sitesi uyarılmadan önce DMCA'ya ardından Google'a bildirilecektir.
